Ngày 23/8/2018, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 108/2018/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 78/2015/NĐ-CP ngày 14/9/2015 của Chính phủ về đăng ký doanh nghiệp. Bên cạnh một số quy định nhằm giải quyết các vướng mắc trong thực tiễn, Nghị định số 108/2018/NĐ-CP cũng bổ sung nhiều quy định mang tính cải cách theo tinh thần chỉ đạo chung của Chính phủ. Bài viết dưới đây sẽ khái quát một số điểm mới cơ bản của Nghị định số 108/2018/NĐ-CP.
Nghị định số 108/2018/NĐ-CP có một số điểm mới như sau:
1. Đơn giản hóa hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký doanh nghiệp
Để tiếp tục tạo thuận lợi hơn nữa cho doanh nghiệp trong quá trình gia nhập, hoạt động trên thị trường, Nghị định số 108/2018/NĐ-CP đã có một số quy định nhằm đơn giản hóa thành phần hồ sơ cũng như trình tự, thủ tục đăng ký doanh nghiệp. Cụ thể như sau:
Một là, Nghị định số 108/2018/NĐ-CP đã bãi bỏ quy định về việc yêu cầu nộp Điều lệ của chủ sở hữu trong trường hợp đăng ký thành lập công ty TNHH một thành viên.
Theo quy định tại Nghị định số 78/2015/NĐ-CP thì một trong các giấy tờ doanh nghiệp phải có khi đăng ký thành lập công ty TNHH một thành viên là bản sao hợp lệ Quyết định thành lập hoặc Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc giấy tờ tương đương khác, Điều lệ hoặc tài liệu tương đương khác của chủ sở hữu công ty đối với trường hợp chủ sở hữu công ty là tổ chức. Để tạo thuận lợi hơn nữa cho doanh nghiệp trong quá trình thực hiện thủ tục đăng ký thành lập doanh nghiệp, Nghị định số 108/2018/NĐ-CP đã giảm bớt các giấy tờ trong hồ sơ đăng ký thành lập công ty TNHH một thành viên. Theo đó, trường hợp chủ sở hữu công ty là tổ chức thì hồ sơ đăng ký thành lập doanh nghiệp chỉ yêu cầu bản sao hợp lệ Quyết định thành lập hoặc Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc giấy tờ tương đương khác của chủ sở hữu công ty, không yêu cầu nộp Điều lệ của chủ sở hữu.
Hai là, Nghị định số 108/2018/NĐ-CP cũng bãi bỏ quy định yêu cầu doanh nghiệp nộp báo cáo tài chính trong trường hợp đăng ký giảm vốn điều lệ công ty.
Ba là, Nghị định số 108/2018/NĐ-CP đã quy định rõ văn bản ủy quyền thực hiện thủ tục đăng ký doanh nghiệp không bắt buộc phải công chứng, chứng thực
Theo quy định tại Luật Doanh nghiệp thì người đại diện theo pháp luật có trách nhiệm thực hiện thủ tục đăng ký doanh nghiệp. Quá trình theo dõi và thực hiện công tác quản lý nhà nước về doanh nghiệp cho thấy có nhiều trường hợp người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp không trực tiếp thực hiện thủ tục đăng ký doanh nghiệp mà thường ủy quyền cho cá nhân, tổ chức khác thực hiện thủ tục đăng ký doanh nghiệp. Trong trường hợp này, hồ sơ đăng ký doanh nghiệp sẽ bao gồm văn bản ủy quyền cho cá nhân thực hiện thủ tục đăng ký doanh nghiệp. Tuy nhiên, Nghị định số 78/2015/NĐ-CP cũng như các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành không quy định cụ thể văn bản ủy quyền cho cá nhân thực hiện thủ tục đăng ký doanh nghiệp có phải công chứng, chứng thực hay không. Điều này đã dẫn đến việc áp dụng không thống nhất trong quá trình thực hiện, gây khó khăn cho doanh nghiệp và cơ quan đăng ký kinh doanh trong quá trình thực hiện.
Để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân trong quá trình thực hiện thủ tục đăng ký doanh nghiệp đồng thời tạo cơ sở pháp lý cho các Phòng Đăng ký kinh doanh thống nhất thực hiện, Nghị định số 108/2018/NĐ-CP đã bổ sung quy định văn bản ủy quyền thực hiện thủ tục đăng ký doanh nghiệp không bắt buộc phải công chứng, chứng thực.
2. Đơn giản hóa các quy định liên quan đến con dấu của doanh nghiệp
Luật Doanh nghiệp đã có những quy định cải cách đột phá trong việc quản lý và sử dụng con dấu của doanh nghiệp. Theo quy định tại Luật Doanh nghiệp thì doanh nghiệp có quyền quyết định về hình thức, số lượng và nội dung con dấu của doanh nghiệp, con dấu được sử dụng trong các trường hợp theo quy định của pháp luật. Thực tiễn đã cho thấy việc cải cách các quy định về con dấu tại Luật Doanh nghiệp cũng như Nghị định số 78/2015/NĐ-CP là hoàn toàn phù hợp và nhận được sự hưởng ứng tích cực từ cộng đồng doanh nghiệp. Tuy nhiên, thực hiện triệt để tinh thần của Luật Doanh nghiệp, tiến thêm một bước cải cách nữa trong việc quản lý và sử dụng con dấu, Nghị định số 108/2018/NĐ-CP đã có một số thay đổi nổi bật như sau:
Một là, Nghị định số 108/2018/NĐ-CP đã bổ sung quy định không bắt buộc doanh nghiệp phải đóng dấu trong Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp, Thông báo thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp, Nghị quyết, Quyết định, Biên bản họp trong hồ sơ đăng ký doanh nghiệp. Quy định này một mặt sẽ giúp đơn giản hóa thủ tục đăng ký doanh nghiệp cho doanh nghiệp, đồng thời sẽ hạn chế dần vai trò của con dấu để con dấu không còn là công cụ gây khó khăn cho doanh nghiệp. Với quy định này, lĩnh vực đăng ký doanh nghiệp sẽ là một trong những lĩnh vực đầu tiên quy định không bắt buộc doanh nghiệp phải sử dụng con dấu.
Hai là, nhằm khuyến khích doanh nghiệp thực hiện thủ tục đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử, Nghị định số 108/2018/NĐ-CP đã tối giản hóa thủ tục thông báo mẫu dấu. Theo đó, doanh nghiệp chỉ cần gửi thông báo mẫu dấu qua mạng điện tử để đăng tải trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp, không cần nộp hồ sơ bằng bản giấy đến cơ quan đăng ký kinh doanh. Với thủ tục này, doanh nghiệp sẽ không mất thời gian chờ đợi và như vậy thời gian hoàn thành thủ tục hành chính chỉ trong một thời gian rất ngắn (dưới 1 giờ). Điều này dự kiến sẽ góp phần quan trọng vào việc cải thiện Chỉ số khởi sự kinh doanh theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới.
3. Cải tiến quy trình đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử
Thực tiễn thi hành cho thấy một số quy định tại Nghị định số 78/2015/NĐ-CP chưa thực sự tạo cơ chế thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử. Để tiến thêm một bước nữa trong quá trình đơn giản hóa thủ tục hành chính trong đăng ký doanh nghiệp và hướng đến mục tiêu xây dựng Chính phủ điện tử theo nhiệm vụ tại Nghị quyết 36ª/NQ-CP, Nghị định số 108/2018/NĐ-CP đã cải tiến quy trình đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử theo hướng tạo thuận lợi hơn cho người dân và doanh nghiệp. Theo đó, người có thẩm quyền ký văn bản đề nghị đăng ký doanh nghiệp có thể tự mình hoặc ủy quyền cho người khác thực hiện thủ tục đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử.